Przedwojenna skrzynka Poczty Polskiej - Skansen lubelski na Sławinku

Przedwojenna skrzynka Poczty Polskiej – Skansen lubelski na Sławinku

Pan Daniel Bienek przesłał mi zdjęcia posiadanej przez siebie skrzynki pocztowej Deutsche Post Osten, różniącej się od tej już zamieszczonej na stronie. Zapraszam do przeczytania opisu tego eksponatu

Skrzynka pocztowa (Briefkasten) Deutsche Post Osten, Generalgouvernement. Jest to skrzynka pocztowa Poczty Polskiej przemalowana przez Niemców po 1939 roku. Jak skrzynka wyglądała przed 1939 rokiem można zobaczyć na po lewej, gdzie ten model skrzynki jest eksponowany w skansenie (Muzeum Wsi Lubelskiej) w lubelskim Sławinku. Ten model skrzynki, już po przemalowaniu, wystawiany jest z kolei w Muzeum Komunikacji (Museum für Kommunikation) w Berlinie (zdjęcie 2).

Skrzynka pocztowa, która znajduje się w naszych zbiorach została wyprodukowana w 1937 roku przez firmę PELIKAN – data produkcji jest wybita z tyłu skrzynki, logo producenta (Spółka Akcyjna Pelikan z Warszawy, ul. Stępińska 10/16, zajmowała się wyrobem przedmiotów blaszanych i aluminiowych m.in. dla wojska i poczty) jest na wodnej kalkomanii wewnątrz skrzynki. Skrzynka została pomalowana wtórnie czerwoną farbą olejną, jednak nadal można zobaczyć pod pewnym kątem oznaczenia Poczty Polskiej z godłem Rzeczypospolitej. Wykorzystując szablon (?) namalowano na niej białą olejną farbą „gotykiem” – Deutsche Post Osten i Leerung: (opróżnianie). W środku jest oryginalna przedwojenna polska farba o odcieniu matowym ceglastym nakładana natryskowo lub proszkowo.

Najprawdopodobniej skrzynka wisiała na budynku szkoły we wsi Skotniki Duże k. Buska ( przed wojną woj. kieleckie, w latach 1939-45 Dystrykt Radom (District Radom). W końcu wojny w tym budynku mieścił się szpital Wehrmachtu. Budynek wybudowany w latach 30. nadal jest użytkowany.

Skrzynka zrobiona jest z blachy stalowej, listy wyjmowano z niej otwierając ją od góry, nie tak jak we współczesnych skrzynkach „od dołu”. Wymiary: 33 cm x 19 cm X 25 cm, pokrywa “daszek” 37,5 cm X 22, 5 cm. Skrzynka zachowała się w doskonałym stanie – znacznie lepszym niż egzemplarz muzealny w Berlinie – z prawie kompletną oryginalną farbą, a także z 3 mosiężnymi blaszkami, wymiennymi, oznaczającymi dzień i godzinę wyjmowania listów (listy wyjmowano w poniedziałki, środy i piątki między 10 a 11 godziną). Jedynym mankamentem tego eksponatu jest uszkodzony zamek – ktoś zapewne po wojnie otworzył skrzynkę przy pomocy łomu – stąd ubytki farby na klapie zamykającej od góry skrzynkę – oraz brak kluczyka do zamka.

Ciekawostką jest to, że wprowadzony przez Niemców w Generalnej Guberni sposób malowania skrzynek pocztowych ostrą czerwoną farbą obowiązuje w Polsce do dnia dzisiejszego, nie wrócono po wojnie do koloru ciemno ceglastej czerwieni stosowanej w II Rzeczypospolitej (podobna sytuacja była z żółtymi drogowskazami i drogowymi tablicami informacyjnymi, które zostały wprowadzone przez Niemców po 1939 roku i to rozwiązanie nadal stosowano w Polsce po wojnie do lat 60.).

Skrzynka pochodzi z kolekcji D.&T. Bienek

Inny model skrzynki pocztowej pochodzi z kolekcji p. Huberta Chwedyka. Jest to skrzynka na listy z napisem „Deutsche Post Osten„, w oryginalnej farbie i dość dobrze zachowana. Pochodzi z gminy Nielisz pow. Zamość.

Rodzajów skrzynek pocztowych stosowanych przez Niemiecką Pocztę Wschód na terenie Generalnego Gubernatorstwa było więcej. W zbiorach NAC znajdują się zdjęcia je ukazujące:

Skrzynki Deutsche Post Osten stosowane na terenie Generalnego Gubernatorstwa