01Konferencja naukowa „Po jednej i drugiej stronie linii Ribbentrop-Mołotow. Okupacja niemiecka i sowiecka ziem polskich w latach 1939–1941 w porównaniu” – Warszawa, 29–30 września 2015

 

Trwający od 1 września 1939 do 8 maja 1945 roku konflikt zbrojny od pierwszych dni obejmował ziemie polskie. Polska była jedynym krajem, który podczas II wojny światowej doświadczył w tym samym okresie zarówno okupacji niemieckiej, jak i sowieckiej. Na mocy protokołu dodatkowego do paktu Ribbentrop-Mołotow z 23 sierpnia 1939 roku oba mocarstwa totalitarne podzieliły między siebie nie tylko terytorium II Rzeczypospolitej, ale i strefy wpływów w Europie Środkowo-Wschodniej.

Symbolem „braterstwa broni” Wehrmachtu i Armii Czerwonej stała się wspólna defilada, która odbyła się 22 września 1939 roku w Brześciu nad Bugiem. Jednak – na co wskazują wyniki dotychczasowych badań historycznych – nie dowiedziono, by Berlin i Moskwa współpracowały ze sobą w stosowaniu represji wobec obywateli II Rzeczypospolitej, chociaż popełnione przez obu okupantów zbrodnie miały miejsce w tym samym czasie.

Między oboma systemami okupacyjnymi, niemieckim i sowieckim, można zauważyć zarówno podobieństwa, jak i różnice. Właśnie ich analiza będzie wiodącym tematem konferencji. Dorobek polskiej historiografii jest pod tym względem dość skromny. Badania nad ziemiami wcielonymi do Rzeszy i Generalnym Gubernatorstwem oraz włączonymi do ZSRS Kresami Wschodnimi prowadzono niezależnie, bez stosowania na szerszą skalę metody porównawczej.

Zadaniem referentów będzie nie tylko podsumowanie stanu dotychczasowych badań na temat obu okupacji, ale przede wszystkim zwrócenie szczególnej uwagi na analogie i odmienności oraz – co w wielu wypadkach będzie nieuniknione – postawienie nowych pytań i postulatów badawczych. Przedmiotem obrad będą następujące zagadnienia

  • System okupacyjny – geneza i implementacja
  • Polityka represyjna
  • Gospodarka
  • Społeczeństwo
  • Kultura

Każdy temat będzie opracowany przez zespół dwóch historyków, badacza okupacji niemieckiej i badacza okupacji sowieckiej. Każdy z nich przedstawi wystąpienie, w którym zaprezentuje najważniejsze aspekty dotyczące badanego problemu. Wspólnym zadaniem obu historyków będzie dokonanie pogłębionej analizy mającej na celu uchwycenie różnic i podobieństw między dwoma systemami okupacyjnymi w odniesieniu do konkretnego tematu. To podsumowanie będzie najistotniejszą częścią wystąpienia dotyczącego każdego z badanych problemów.

Konferencja odbędzie się w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki „Przystanek Historia” w Warszawie przy ul. Marszałkowskiej 21/25.

Wstęp wolny. Serdecznie zapraszamy.

KORESPONDENCJA POCZTOWA Z GENERALNEGO GUBERNATORSTWA NA TERENY OKUPACJI SOWIECKIEJ

01 01 1

03 1

KORESPONDENCJA POCZTOWA Z TERENÓW OKUPACJI SOWIECKIEJ DO GENERALNEGO GUBERNATORSTWA

 

 01

 02 1

PROGRAM

29 września 2015 r. (wtorek)

9.15 – Otwarcie konferencji 

9.30–11.30 – Sesja I: System okupacyjny – geneza i implementacja

1. U źródeł systemów okupacyjnych. Polska z perspektywy Berlina i Moskwy

  • Okupacja niemiecka: dr Marcin Przegiętka (Biuro Edukacji Publicznej IPN w Warszawie)
  • Okupacja sowiecka: prof. Mariusz Wołos (Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Instytut Historii PAN)
  • Porównanie
  • Dyskusja

2. Ustanowienie okupacji na podbitych ziemiach polskich: zmiany prawno-ustrojowe

  • Okupacja niemiecka: dr Tomasz Ceran (Delegatura IPN w Bydgoszczy)
  • Okupacja sowiecka: prof. Albin Głowacki (Uniwersytet Łódzki)
  • Porównanie
  • Dyskusja

11.30–11.45 – przerwa na kawę

11.45–13.45 – Sesja II: Polityka represyjna

1. Niemiecki i sowiecki aparat represji: organizacja i zadania

  • Okupacja niemiecka: dr Stephan Lehnstaedt (Niemiecki Instytut Historyczny w Warszawie)
  • Okupacja sowiecka: prof. Piotr Kołakowski (Akademia Pomorska w Słupsku)
  • Porównanie
  • Dyskusja

2. Formy i skala represji

  • Okupacja niemiecka: dr Sebastian Piątkowski (Delegatura IPN w Radomiu)
  • Okupacja sowiecka: prof. Grzegorz Hryciuk (Uniwersytet Wrocławski)
  • Porównanie
  • Dyskusja

13.45-14.45 – przerwa

14.45–16.45 – Sesja III: Gospodarka

1. Przemysł, handel, rzemiosło, finanse i komunikacja

  • Okupacja niemiecka: dr Michał Pszczółkowski (Uniwersytet Zielonogórski)
  • Okupacja sowiecka: prof. Daniel Boćkowski (Uniwersytet w Białymstoku, Instytut Historii PAN)
  • Porównanie
  • Dyskusja

2. Rolnictwo

  • Okupacja niemiecka: dr hab. Mirosław Kłusek (Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie)
  • Okupacja sowiecka: prof. Marek Wierzbicki (Katolicki Uniwersytet Lubelski, Delegatura IPN w Radomiu)
  • Porównanie
  • Dyskusja

16.45–17.00 – przerwa na kawę

17.00–18.30 – Promocja pierwszego tomu wydawnictwa „Polska pod okupacją 1939–1945” (Warszawa 2015)

30 września 2015 r. (środa)

9.30–12.45 – Sesja IV: Społeczeństwo

1. Polityka narodowościowa

  • Okupacja niemiecka: prof. Ryszard Kaczmarek (Uniwersytet Śląski)
  • Okupacja sowiecka: prof. Grzegorz Mazur (Uniwersytet Jagielloński)
  • Porównanie
  • Dyskusja

10.30–10.45 – przerwa na kawę

2. Postawy społeczne

  • Okupacja niemiecka: dr Jacek Andrzej Młynarczyk (Uniwersytet Mikołaja Kopernika)
  • Okupacja sowiecka: dr Jerzy Jan Milewski (Oddział IPN w Białymstoku)
  • Porównanie
  • Dyskusja

3. Życie codzienne

  • Okupacja niemiecka: dr Anna Czocher (Oddział IPN w Krakowie)
  • Okupacja sowiecka: dr Sławomir Kalbarczyk (Centrala IPN w Warszawie)
  • Porównanie
  • Dyskusja

12.45–13.45 – przerwa

13.45–15.45 – Sesja V: Kultura

1. Szkolnictwo

  • Okupacja niemiecka: dr Aneta Ignatowicz (Warszawska Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Bolesława Prusa)
  • Okupacja sowiecka: prof. Elżbieta Trela-Mazur (Uniwersytet Opolski)
  • Porównanie
  • Dyskusja

2. Prasa, teatr, film, książka

  • Okupacja niemiecka: prof. Eugeniusz Cezary Król (Instytut Studiów Politycznych PAN, Collegium Civitas)
  • Okupacja sowiecka: prof. Wojciech Śleszyński (Uniwersytet w Białymstoku)
  • Porównanie
  • Dyskusja

15.45–16.00 – przerwa na kawę

16.00–17.30 – Podsumowanie obrad

 

Zapisz